Türk İslam Tarihi

Türk İslam tarihi hakkında genel bilgiler, Talas Savaşı, İlk Türk- İslam devletleri…

Talas Savaşı

Türk boylarından Karluklar bu savaşta Müslüman Arapları destekleyerek Arapların savaşı kazanmalarını sağladılar.

Talas Savaşının Sonucu

·         Orta Asya Çinlilerin egemenliğine girmekten kurtulmuştur.

·         Türk Arap savaşların yerini dostluklar almıştır.

·         Türkler kitleler halinde İslamiyet’i kabul etmeye başlamıştır.

·         Türk-İslam tarihi başlatmıştır.

·         Kağıt, matbaa ve pusula Çin dışında yayılmaya başlamıştır.

Türklerin Müslüman olmalarında;

·         Müslüman tüccarların faaliyetleri

·         Türklerde tek tanrı inancının yaygın olması

·         Türklerdeki cihan hakimiyeti anlayışının İslamiyet’teki fetih anlayışına benzemesi

·         İslam dini ile eski Türk inançları arasında benzerlik bulunması etkili olmuştur.

Türkler İslamiyet’i kabulleriyle;

·         İslamiyet’i daha geniş bir alana yaymışlardır.

·         İslam dünyasını ve Halifeyi korumuşlardır.

·         İslam kültür ve uygarlığını geliştirmişlerdir.

İlk Türk – İslam Devletleri

Tolunoğulları (868-905)

·         Abbasilerin zayıflamasıyla Mısır’da Tolunoğlu Ahmet tarafından kurulmuştur.

·         Mısır’da kurulan ilk Türk devleti olan Tolunoğullarının halkı Arap, yöneticileri ise Türk’tür.

·         Tolunoğulları Ni Nehri üzerinde bentler ve sulama kanlarlı yaprak tarımı geliştirmişlerdir.

·         Bu devlete Abbasiler son vermiştir.

Ihşidiler (935-969)

·         Abbasilerin zayıflamasıyla Mısır Valisi Togaçoğlu Muhammet tarafından kurulmuştur.

·         Belli bir süre İslamiyet’in kutsal şehirleri olan Mekke ve Medine’ye hakim olmuşlardır.

·         Bu devlete Fatımiler son vermiştir.

Karahanlılar

·         Karahanlılar Devleti, Uyguların dağılmasından sonra Türkistan’da kurulmuştur (840).

·         Karahanlı hükümdarlarından Satuk Buğra Han’ın etkisiyle Karahanlılar arasında İslamiyet’in yayılması hızlanmış ve Karahanlılar Orta Asya’da ilk Müslüman Türk devleti olmuştur.

·         Türklerin İslamiyet’e geçişlerinde ve Türk kültürüyle İslam kültürünün kaynaşmasında etkili olan Karahanlıların parçalanmasında taht kavgaları etkili olmuştur.  

Gazneniler

·         Afganistan’daki Gazne şehrinde Samanoğulları’nın Herat valisi Alp Tigin tarafından kurulmuştur (963).

·         Gazneliler en parlak dönemlerini Sultan Mahmut zamanında yaşamışlardır.

·         Sultan Mahmut döneminde Gazneliler, Hindistan’a 17 sefer düzenleyerek Kuzey Hindistan’a hakim olmuşlar ve İslamiyet’i yaymışlardır.

·         Abbasi halifesi Gazneli Mahmut’a halifeliği koruduğu e Hindistan’da İslam’ı yaydığı için “Sultan” unvanı vermiştir.

·         Dandanakan Savaşı’nı kaybedeb Gazneliler dağılma sürecine girmişler ve eski güçlerini kaybetmişlerdir.

·         Gazneliler, Afganlı bir kavim olan Gurlular tarafından yıkılmıştır (1187).

·         Gaznelilerin birçok ulusu bünyesinde bulundurmaları dağılma ve yıkılmalarında büyük rol oynamıştır.    

Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157)

·         Tuğrul ve Çağrı Beylerin yönetimindeki Selçuklular Maveraünnehir’e girdikten sonra Karahanlılarla ve Gaznelilerle savaşlar yaptılar.

·         Selçukluların Horasan’a girmek istemesi Selçuklu-Gazneli savaşlarını hızlandırmıştır. İki taraf arasında yapılan Dandanakan Savaşı’nı Selçuklular kazanmıştır.

Dandanakan Savaşı’nın Sonuçları:

·         Büyük Selçuklu Devleti resmen kurulmuştur.

·         Gazneliler yıkılma sürecine girmişlerdir.

·         Horasan Selçukluların eline geçmiştir.

·         Türklerin batıya ilerlemesi hızlanmıştır.

Tuğrul Bey Dönemi:

·         Selçukluların yeni yurt bulmak amacıyla Anadolu’ya yaptığı akınlardan rahatsız olan Bizans mağlup olmuş ve Doğu Anadolu’nun kontrolü Selçukluların eline geçmiştir.

·         Şii Büveyhoğulları Abbasi halifesini esir edince, Tuğrul Bey Bağdat Seferi’ne çıkarak halifeyi esaretten kurtarmıştır.

·         Bağdat Seferi’den sonra Büyük Selçuklu Devleti İslam dünyasının siyasi liderliğini üstlenmiş, Abbasi halifesi ise dini liderliğini devam ettirmiştir.  

Alparslan dönemi:

·         Muş yakınlarında yapılan Malazgirt Savaşı’nı Büyük Selçuklular kazanmıştır.

Savaş Sonucunda:

·         Türkler Anadolu’ya yerleşmeye başlamış ve Anadolu Türk yurdu haline gelmiştir.

·         İslam dünyası üzerindeki Bizans baskısı sona ermiştir.

·         Bizans’ın kışkırtmaları sonucunda Türk-İslam dünyası üzerine Haçlı Seferleri başlamıştır.

·         Anadolu’da Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlı birçok beylik kurulmuştur.