Madde ve Özellikleri

Madde ve özellikleri, Madde nedir? Plazma hali nedir? Plazma halinin özellikleri nelerdir?  

Madde Nedir?

Boşlukta yer kaplayan, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye MADDE denir. Maddenin şekil almış haline ise cisim denir. Bir madde katı, sıvı, gaz ve plazma hallerinden birinde bulunabilir.

Sıvı Hali: Katı haldeki maddenin molekülleri arasındaki çekim kuvveti çok büyüktür. Bu nedenle katıların belirli bir hacmi ve şekli vardır.

Sıvı Hali: Sıvı haldeki maddenin molekülleri arasındaki çekim kuvveti, katılarınkine göre daha küçüktür. Bu nedenle akışkandır ve sıvılar bulunduğu kabın şeklini alır.

Gaz Hali: Gaz haldeki maddenin molekülleri arasındaki çekim kuvveti, yok denecek kadar azdır. Bu nedenle, gaz molekülleri bulunduğu kabın her noktasına yayılır. Belirli bir hacim ve şekilleri yoktur.

Plazma Hali: Bu haldeki madde iyonlaşmış atom ya da moleküllerle serbest elektronlardan oluşur. Belirli hacim ve şekilleri yoktur.

Plazma Halinin Özellikleri

Evrendeki maddenin % 96’sı plazma özelliği taşımaktadır. Laboratuar ortamında plazma hali,

a. Gazların çok yüksek sıcaklıklara kadar ısıtarak

b. Düşük sıcaklıklarda ise maddeyi yüksek enerjili parçacıklarla etkileştirmek ya da ışınıma maruz bırakılarak yapılır.

Dünya’da buluna plazmalar; şimşek, yıldırım, kuzey ve güney kutup ışıkları, plazma topu, flouresan, neon lamba.

Uzayda bulunan plazmalar; güneş, yıldızlar, gezegenler arası ortam, güneş rüzgarları.

UYARI: Plazma halindeki bir madde; ısı ve elektriği iyi iletir, eşit sayıda pozitif ve negatif yüke sahip olduğundan nötürdür. Yüksek enerji yoğunluğuna sahiptir. Yüksek ya da düşük sıcaklıkta olabilir.

Fiziksel Değişme

Maddenin hal, boyut, görünüm gibi özelliklerindeki değişme fiziksel değişme denir. Bu değişimde tanecik yapılarında değişme olmaz.

Kimyasal Değişme

Maddelerin yapısal değişikliğe uğrayarak faklı maddelere dönüşmesine kimyasal değişme denir. Bu olayda, maddenin kimyasal ve fiziksel özellikleri ile çekirdek yapısında değişiklikler olabilir.

Maddelerin bazı ortak ve ayırt edici özellikleri vardır. Maddelerin birbirinden faklı olup olmadığını ayırt edici özellikleriyle belirleriz.

Ortak Özellikler

Tüm maddelerde olan kütle, hacim, eylemsizlik ile tanecikli ve boşluklu yapıda olma maddelerin ortak özelliğidir. Bu özellikleri ile maddeler birbirinden ayırt edilemez.

Ayırt Edici Özellikler

Her madde için faklı olan özelliklerdir. (özkütle, genişleme katsayısı, kaynama noktası vb.)

Eylemsizlik: duran bir cismin durmak istemesi, hareketli bir cismin hareketini devamı ettirmek istemesidir.

Tanecikli ve Boşluklu Yapı: Bütün maddeler atomlardan, atomlarda çekirdek ve elektronlardan oluştuğundan, maddeler tanecikli ve boşluklu yapıdadır.

Hacim: Maddenin boşlukta kapladığı yere denir. Sıcaklık ve basınçla değişim gösterir. Türetilmiş bir büyüklüktür. V sembolü ile gösterilir. Birimi m³’tür.